Tư liệu giải mật năm 2006 ấy cho ta biết vào tháng 6-1972, Kissinger đã nói với Chu Ân Lai rằng Mỹ có thể sẽ không làm gì cả nếu VNCH mất đủ lâu sau khi Mỹ rút. Kissinger còn nói không thấy có lý do gì khiến Mỹ không thể thiết lập bang giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khoảng mười năm sau ngày Việt Nam thống nhất.

VNCH sụp nhanh hơn Mỹ muốn, nhưng Mỹ đành chấp nhận mất mặt chứ không can thiệp vào nội bộ Việt Nam lần nữa. Bang giao Việt - Mỹ được thiết lập năm 1995, hai mươi năm sau Thống nhất. (Thu Tứ)

Calvin Woodward, “Không đủ lâu để tránh tiếng thua”

Đã có một quãng thời gian từ lúc Mỹ rút quân đến lúc mất Nam Việt Nam, nhưng quãng ấy không đủ dài để cho nước Mỹ tránh được đánh giá của lịch sử là đã thua.

(Calvin Woodward, “Kissinger Papers: U.S. OK With Takeover”, trang washingtonpost.com, ngày 26/5/2006. Tư liệu do Văn khố An ninh Quốc gia của Đại học George Washington sưu tầm và vừa công bố.)