“… trong cuộc kháng chiến cứu quốc này, những người trí thức Việt Nam đã chung một phần quan trọng. Một số thì trực tiếp tham gia vào công việc kháng chiến, hy sinh cực khổ, chen vai thích cánh với bộ đội nhân dân. Một số thì hăng hái hoạt động giúp đỡ ở ngoài” (Chủ tịch Hồ Chí Minh).

Trí thức yêu nước Vũ Đình Tụng (1895-1973)

Trí thức yêu nước Vũ Đình Tụng sinh năm 1895 ở huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định (…) tín đồ Công giáo (…) học trường Bưởi, rồi trường Cao đẳng Y khoa Đông Dương (…) trở thành chuyên gia phẫu thuật (…) làm trưởng khoa giải phẫu thuộc phân khoa hỗn hợp Y Dược (…) Chủ tịch Hội Chữ thập Đỏ Việt Nam đầu tiên và lâu nhất (1946-1973) (…)

Trong những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, hai người con trai của ông là Vũ Văn Thành và Vũ Đình Tín đã hy sinh vì nền độc lập của đất nước. Khi biết tin này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhờ bác sĩ Trần Duy Hưng mang thư chia buồn đến gia đình ông.

Khi thực dân Pháp tái chiếm Hà Nội, bác sĩ Vũ Đình Tụng tản cư ra vùng tự do (…) tham gia tổ chức, giảng dạy tại Đại học Y khoa kháng chiến ở Chiêm Hoá (Tuyên Quang) (…) Trong năm 1947, ông được cử giữ chức Bộ trưởng Bộ Thương binh (…) (1)

Về cái chết của hai con mình, bác sĩ có lần kể: “Cả ngày hôm ấy, tháng Chạp năm 1946, tôi đã phải mổ cưa gắp đạn và khâu vết thương cho hàng chục chiến sĩ nhưng đến trường hợp con tôi, thần kinh tôi căng lên một cách kinh khủng. Mấy y tá giúp việc khuyên tôi nên nghỉ tay, nhưng tôi vẫn cố kìm mình để giữ bình tĩnh, gắp đến mảnh đạn cuối cùng trong thân thể con. Xong việc, tôi loạng choạng rời khỏi bàn mổ. Các bác sĩ và những người giúp việc đã cố gắng hết sức nhưng vết thương do quân thù gây ra quá nặng đã cướp mất Thành, con trai út của tôi, một chiến sĩ “sao vuông” còn rất trẻ. Anh của Thành, Vũ Đình Tín, tự vệ chiến đấu cũng vừa mất sau ngày Tổng khởi nghĩa. Tôi đau đớn đến bàng hoàng”.

Một người có mặt trong ca mổ ghi: “(Chiến sĩ Vũ Văn Thành) bị thương do một đường đạn từ sau lưng phá ra phía trước, bụng bể, ruột gan rối bời lòi ra”.

Trong thư chia buồn của Chủ tịch Hồ Chí Minh có lời: “Cháu (…) dũng cảm hy sinh để giữ gìn đất nước - Thế là (…) đã làm rạng rỡ dân tộc, vẻ vang giống nòi (…) (Những người) chết cho Tổ quốc sống mãi, tinh thần họ luôn luôn còn với non sông Việt Nam” (...) (2)

Bác sĩ Vũ Đình Tụng mất năm 1973 tại Hà Nội.

__________
(1) Theo trang vi.wikipedia.org.
(2) Theo trang drvn.gov.vn.