Hoàng Cầm từng cho biết chính ông cũng không cắt nghĩa được trọn vẹn lời thơ của mình, nhất là lời trong những thi phẩm thành công nhất. Vậy ta chớ cố giải mã “tràng mày xếch vòng cung bắn nát chiều mai ráng đỏ” v.v. làm gì.

Thiết tưởng thay vì vò đầu bóp trán tìm nghĩa, ta nên đọc đi đọc lại thơ để thưởng thức nhạc thơ và thông qua nhạc ấy tìm đến cảm xúc của tác giả. Hoàng Cầm có biệt tài dùng hình ảnh quê, đúng ra là những từ vẽ hình ảnh quê, mà soạn thành những khúc nhạc quê vừa độc đáo vừa hết sức gợi cảm.

(Thu Tứ)

Hoàng Cầm, “Đêm Thổ”

Cúi lạy mẹ con trở về Kinh Bắc
Chiều xưa giẻ quạt voi lồng
Thân cau cụt vẫy đuôi mèo trắng mốc
Chuồn chuồn khiêng nắng sang sông

Ðê mười tám khúc Văn Giang
Chuông Bách Môn đổ xô gò má
Mây thành thổi lửa
Nẻo Ðông Triều khép mở gió kỳ lân
Chớp rạch dáng tiên vén xiêm xõa ngủ
thoắt chìm
Gấu đẩy đá Thiên Thai

Ði đâu
Tràng mày xếch vòng cung
                        bắn nát chiều mai ráng đỏ
Châu chấu ma vờn cổ yếm xây

Không gặp người quen
hờ
ngõ cũ

Ðêm xuống
làm lầu hoang
Trò chuyện gì ai đâu
Mồ tháng giêng mưa sũng
Ðầm ca dao sáo diều chiều lịm tím lưng trâu

Bưởi Nga My sao mẹ bắt đèo bòng.

Ðông 1959