“… trong cuộc kháng chiến cứu quốc này, những người trí thức Việt Nam đã chung một phần quan trọng. Một số thì trực tiếp tham gia vào công việc kháng chiến, hy sinh cực khổ, chen vai thích cánh với bộ đội nhân dân. Một số thì hăng hái hoạt động giúp đỡ ở ngoài” (Chủ tịch Hồ Chí Minh).

Trí thức yêu nước Hồ Đắc Di (1900-1984)

Trí thức yêu nước Hồ Đắc Di sinh ngày 11-5-1900 (…) sang Pháp du học 1918-1932 (…) hai năm đầu học trung học, sau đó học y khoa ở Đại học Tổng học Pa-ri, tốt nghiệp bác sĩ, thực tập rồi làm việc ở một bệnh viện Pháp (…)

Khi về nước, tuy được ưu đãi nhưng giáo sư thấy uất ức và tủi nhục: “Là thày thuốc mà tôi như là một người bệnh: người bệnh về tâm hồn”.

Giáo sư đón mừng Tổng khởi nghĩa tháng 8-1945 với nhận thức: “... Tất cả những ai trải qua những ngày nhọc nhằn, day dứt về lương tâm dưới chế độ cũ ắt sẽ lao vào cơn lốc của cách mạng (…) Đổi đời bắt đầu từ sự chọn lựa nơi mà lương tâm mình được yên ổn nhất” (trích hồi ký).

Sau Cách mạng (…) làm hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược, giám đốc Bệnh viện Đồn Thủy, Tổng thanh tra Y tế, Tổng giám đốc Đại học vụ (…) Khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ (…) rời Hà Nội lên Việt Bắc tham gia (…) cùng giáo sư Tôn Thất Tùng xây dựng và phát triển Đại học Y Dược trong chiến khu để đáp ứng nhu cầu cấp bách của lực lượng vũ trang (…)

Sau ngày Giải phóng Thủ đô, giáo sư Hồ Đắc Di (…) làm hiệu trưởng Đại học Y Hà Nội cho đến khi nghỉ hưu năm 1973 (…) Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam từ năm 1961 cho đến khi qua đời nǎm 1984 (…)

Thành tích khoa học (…) Sáng tạo một phương pháp mổ dạ dày (nối thông dạ dày - tá tràng) để điều trị chứng hẹp môn vị do bệnh loét dạ dày - tá tràng gây ra, thay thế cho phương pháp cắt bỏ dạ dày vẫn dùng trước đó (…) Phát hiện viêm tụy có phù cấp tính (…) Chữa bằng phẫu thuật các biến chứng viêm phúc mạc do thương hàn (…) mở đường nghiên cứu thủng túi mật (…) đưa ra một phương pháp mổ mới trong phẫu thuật sản khoa (…) Là người đầu tiên ở nước ta nghiên cứu tình trạng sốc do chấn thương (…)

Giáo sư Hồ Đắc Di mất ngày 25 tháng 6 năm 1984.

(Nguồn: trang tonghoiyhoc.vn)