McPeak về sau là Đại tướng, làm Tham mưu trưởng Không quân Mỹ từ năm 1990 đến năm 1994.

Merrill McPeak, “Đánh bom Đường mòn HCM”

Từ cuối những năm 1950, (địch) bắt đầu sử dụng một phần đất của Lào (…) để xây dựng (…) đường, trung tâm thông tin liên lạc, kho đạn, kho lương thực, kho nhiên liệu, bãi đỗ xe tải, trạm dừng chân cho quân đội (…) Môi trường (tự nhiên) khắc nghiệt (…) Đó là một trong những thành tựu to lớn nhất trong lịch sử kỹ thuật quân sự (…) Tất cả đều được ẩn giấu khuất khỏi tầm mắt, ngoại trừ bản thân con đường (…)

Tôi được chỉ định tham gia một đơn vị (…) tuyệt mật (…) Nhiệm vụ của chúng tôi là tìm và tấn công (cái cơ sở hạ tầng ấy của địch) (…)

Chúng tôi muốn đánh cho nổ tung tất cả (…) nhưng những gì chúng tôi có thể nhìn thấy chỉ là con đường mà thôi. Vậy nên chúng tôi đã đánh (…) khóa chặn (…) (Nhưng) ngày hôm sau (một đoạn) đường vòng xuất hiện (…)

Tựa một mê cung (…) Đường mòn Hồ Chí Minh cứ ẩn khuất rồi lại hiện hình (…) Chúng tôi đã đánh (…) một phần (…) đất Lào (…) thành bụi (…) Tuy nhiên, bằng cách nào đó, Đường mòn Hồ Chí Minh vẫn tồn tại (…) Cố giết chết nó cũng giống như cố “mang vớ cho một con bạch tuộc” (ý nói làm một điều không thể làm được) (…)

Bọn Misty (1) chúng tôi hết sức ngưỡng mộ các tài xế xe tải (…) Họ làm việc cực kỳ nghiêm túc trong những điều kiện đáng sợ nhất có thể tưởng tượng được (…)

(Tổng cộng, không quân Mỹ) đã thả hai triệu tấn bom xuống Lào – lượng bom (…) sử dụng trong Thế chiến thứ Hai ở hai chiến trường châu Âu và Thái Bình Dương (…) “gieo mây” để tạo ra lũ lụt, rải chất độc da cam, đặt mìn khắp các nẻo đường, lắp đặt cảm biến dọc theo Hàng rào Điện tử McNamara. Không nghi ngờ gì, chúng tôi đã gây ra những tổn thất nặng nề cho họ (…) Nhưng họ vẫn đi, vẫn vượt qua tất cả để vận chuyển (…) những quân trang quân dụng mà cuối cùng sẽ giúp họ chiếm được Sài Gòn (…)

Chúng tôi đã chẳng thể chặn được bước tiến của họ trên đường mòn, đã không bao giờ hoàn tất nhiệm vụ được giao (…) Con đường dường như không thể phá hủy – Đường mòn Hồ Chí Minh.

(Merrill A. McPeak, “Bombing the Ho Chi Minh Trail”, The New York Times, 26/12/2017. Lược trích bản dịch của Nguyễn Thị Kim Phụng đăng trên trang nghiencuuquocte.com.)













_________
(1) “Misty” (Mù sương) là mật danh của đơn vị không quân Mỹ chuyên đánh bom Đường mòn Hồ Chí Minh bên Lào.