“Pháo 100 ly bắn rơi B-52 ở Thái Nguyên”

Chúng tôi có dịp đến thành phố Thái Nguyên tìm gặp và nghe các nhân chứng kể chuyện về bộ đội pháo cao xạ đã bắn rơi “Siêu pháo đài bay” B-52 của Mỹ. Thượng tá Đồng Quốc Huệ - nguyên phó trung đoàn trưởng trung đoàn 256 (Quân khu Việt Bắc, năm 1972) đã tiếp chúng tôi. Ông chính là người trực tiếp chỉ huy bắn rơi hai chiếc B-52 trên vùng trời Thái Nguyên vào đêm 24 và 26-12-1972 (…)

Thượng tá Đồng Quốc Huệ kể: “Trung đoàn 256 trực thuộc Quân khu Việt Bắc gồm ba tiểu đoàn pháo cao xạ 37mm và 57mm, có nhiệm vụ bảo vệ khu gang thép Thái Nguyên và nhà máy điện Cao Ngạn (…) Khi đế quốc Mỹ đưa máy bay B-52 đánh rộng ra Miền Bắc, trung đoàn 256 được tăng cường ba đại đội pháo trung cao 100mm (…)

Cả ba đại đội pháo 100mm đều không có ra đa (…) Đơn vị huấn luyện bộ đội theo cách đánh trực tiếp bằng tay quay, dùng màn đạn bắn cản (…)

Đêm 18-12-1972, B-52 bắt đầu ném bom Hà Nội. Ngay trong đêm, trung đoàn cử một đoàn cán bộ (…) về Hà Nội nghiên cứu hoạt động của B-52 (và) rút kinh nghiệm cách đánh của đơn vị bạn để bổ sung vào phương án tác chiến của trung đoàn.

Ngày 24-12, máy bay chiến thuật Mỹ đánh ồ ạt vào nhà máy điện Cao Ngạn, ga Lưu Xá và khu gang thép Thái Nguyên. Các đơn vị pháo 37mm và 57mm của trung đoàn đều chiến đấu đánh trả địch. Nhưng pháo trung cao 100mm vẫn “án binh bất động” để giữ bí mật và dành lực lượng cho nhiệm vụ đánh B-52.

Tối 24-12, trời rét đậm, sương mù dày đặc (…) 19 giờ 40 phút, thành phố Thái Nguyên báo động. Máy bay EB-66 và F-4 của địch vào phóng nhiễu và tập kích nhiều mục tiêu để thu hút hỏa lực của ta. Chỉ mấy phút sau, những tốp B-52 ở độ cao 10km với đường bay ổn định, tiến vào vùng trời Thái Nguyên. Tôi vội lệnh cho các đại đội pháo trung cao:

- Bỏ F-4! Bắt B-52 theo phương án một!

Đường bay B-52 được thể hiện trên bản đồ rất rõ theo tín hiệu mạng B1 của Sở chỉ huy Quân chủng Phòng không – Không quân. Khi máy bay địch đến cự ly thích hợp, tôi hạ lệnh: “Bốn loạt bắn nhanh… Bắn!”.

Mười tám khẩu pháo 100mm từ ba trận địa đồng loạt nhả đạn, dựng thành màn đạn rất đẹp. Đài quan sát báo cáo đạn nổ tốt, chính xác nơi chọn bắn, đồng thời thông báo trên vùng trời xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương có đám cháy lớn, tung ra những vệt sáng như hoa cải… Lúc đó là 19 giờ 55 phút.

Sáng hôm sau, Sở chỉ huy Quân khu Việt Bắc thông báo: Tối 24-12, pháo cao xạ Thái Nguyên đã bắn rơi một B-52 (…) Đây chính là chiếc B-52 đầu tiên của Mỹ bị pháo cao xạ 100mm của ta bắn rơi trên bầu trời Miền Bắc.

Đêm 26-12, B-52 của Mỹ lại đánh vào Thái Nguyên theo đường bay cũ. Tình huống diễn ra vẫn đúng phương án một. Tiểu đoàn lại bắn rơi chiếc B-52 thứ hai (…)

Đại đội 5 được đánh giá đã giăng màn đạn đúng đường bay B-52 trong cả hai trận đánh (…) Cựu đại đội trưởng Nguyễn Công Tuấn (…) bổ sung một chi tiết nhỏ về trận đánh đêm 26-12: “Sau khi chúng tôi bắn loạt thứ nhất xong, B-52 ném bom sát trận địa đại đội 5. Lửa bùng lên, khói bốc mù mịt. May cả đại đội đều an toàn. Tôi chỉ bị thương nhẹ do sạt hầm, vẫn chỉ huy được. Đường dây điện thoại đứt, máy hai oát cũng không liên lạc được… Lúc này trung đoàn phán đoán đại đội 5 đã bị “xóa sổ”, bèn cử đoàn cán bộ do tham mưu trưởng Hà Huy Quang dẫn đầu, phóng xe xuống ứng cứu… Nhưng tôi chỉ huy đại đội bắn tiếp theo phương án một. Trong đợt nổ súng lần thứ hai, chúng tôi được đánh giá bắn chính xác và được công nhận bắn rơi thêm một chiếc B-52”.

(Nguồn: trang phongkhongkhongquan.vn)