“Lần đầu tiên bắn rơi B-52”

Tháng 4/1966, trung đoàn 238 được lệnh hành quân từ Nghi Lộc (Nghệ An) vào Vĩnh Linh (Quảng Trị) tìm cách tiêu diệt B-52.

(Cuộc hành quân) vô cùng gian khổ. Bởi (…) khí tài cồng kềnh (…) đường dài hơn 600km, đèo dốc quanh co (…) (lại) phải vượt qua nhiều “toạ độ lửa” như Đồng Lộc, Khe Tang, Xuân Sơn, ngầm Bùng, phà Long Đại (…)

Trung đoàn được chia làm nhiều nhóm và chỉ hành quân vào ban đêm (…)

Dọc đường, trung đoàn bị máy bay địch tấn công dữ dội, cả bốn tiểu đoàn đều bị tổn thất nặng, hai tiểu đoàn 84, 83 mất sức chiến đấu. Có lần, ở Khe Tang, cả một hệ thống tên lửa lăn xuống bìa rừng. Có lần, ở đèo Lý Hòa, cả một đài điều khiến lao xuống biển… Đến cuối tháng 1/1967 (…) mới vào đến Vĩnh Linh (…)

Việc triển khai khí tài (…) là một vấn đề đặc biệt khó khăn (…) bởi trên vùng đất này, máy bay địch quần thảo suốt ngày đêm, pháo từ bờ nam sông Bến Hải, từ tàu chiến của địch ngoài biển (cũng liên tục) bắn vào (…)

Trung đoàn tổ chức ngụy trang, nghi binh (…) Cứ mỗi trận địa thật, xây nhiều trận địa giả giống hệt (…) cũng hầm, hào, “xe”, “tên lửa”, “ra-đa”… tất cả đều bằng tôn hoặc cót ép (…) cho xe xích quần làm ra vẻ như kéo khí tài thật.

(Một số khí tài bị ướt) trung đoàn tháo từng khối máy ra, vừa phơi vừa dùng bông và giẻ chấm khô (…) sửa chữa khắc phục hỏng hóc (…)

Cuối tháng 8/1967, tiểu đoàn 84 bị bom địch đánh phá (…) nhiều đồng chí hy sinh (…) Đảng ủy trung đoàn quyết định ghép hai tiểu đoàn 83 và 84 làm một (…) Khi 83 hành quân sang (…) đến ngã ba Hạ Cờ thì trúng bom toạ độ (…) Ngay đêm đó, trung đoàn bổ sung kíp chiến đấu (cho 83) (…) (Hợp nhất xong) thì địch lại đánh (…) Đơn vị cơ động vào trận địa T5 gần nông trường Quyết Thắng (…)

Ngày 17/9/1967, vào lúc 16 giờ, trung đoàn nhận được thông báo khả năng có B-52 hoạt động ở vùng trời đông nam sông Bến Hải. Trung đoàn lệnh báo động tiểu đoàn 84.

Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Đình Phiên ra lệnh cho đơn vị vào cấp 1 (…) Đài ra-đa báo cáo “Bờ nam có nhiễu cường độ mạnh (…)” (…) Sau khi kiểm tra, đồng chí Lê Hỷ khẳng định có nhiễu B-52 (…) Tín hiệu B-52 lờ mờ hiện trên nền nhiễu to gấp đôi mục tiêu bình thường (…) Mặt đất rung chuyển! Hai con rồng lửa nối đuôi nhau vọt lên không trung (…) . Trên màn viko hiện lên hai chấm sáng (…) Ánh chớp lóe lên trên màn hiện sóng. Quả đạn thứ nhất, nổ! Quả đạn thứ hai, nổ! Mục tiêu tan ra như những hạt cát, lấp lóe, lả tả trên màn hiện sóng. Cùng lúc, đài quan sát mặt trận thông báo: “B-52 bốc cháy, lao xuống biển!”. Lúc đó là 17 giờ 5 phút ngày 17/9/1967. Toàn kíp chiến đấu ôm chầm lấy nhau (…)

(Nguồn: trang vannghesontay.com. Ghi theo lời kể của đại tá Nguyễn Văn Hội, nguyên trung đoàn trưởng trung đoàn 238, Sư đoàn 363.)