Bài thơ sau đây đã gợi hứng cho ít nhất hai nhạc sĩ: Lê Yên làm “Bộ đội về làng” và Văn Phụng làm “Các anh đi”.

Nghe nhạc nhiều lần, nhất là bài “Các anh đi”, mỗi khi đọc lại thơ, phải mất một lúc mới thôi được cái lối cứ hát những câu thơ thay vì đọc. Thơ có chất nhạc riêng của nó mà ta cần phải đọc bình thường mới nghe thấy được.

Đọc bình thường, vừa lắng nghe thứ nhạc “nhẹ” của thơ vừa để ý đến nghĩa của lời thơ, thấy chia sẻ được nhiều hơn cái vui “rộn ràng, xôn xao”, cái nhớ mong “chín đợi mười chờ” của “trai gái, đàn em, mẹ già” nơi cái “làng nghèo nho nhỏ bên sông”...

“Các anh về”, rồi “các anh đi”, rồi “… bao giờ về anh?”. Không tình nghĩa thì “đi sớm về trưa mặc lòng”. Còn tình nghĩa thắm thiết như quân ta với dân ta thì cái đi cái về làm vô cùng bận lòng. (Thu Tứ)

Hoàng Trung Thông, “Bao giờ trở lại”

Các anh đi
Ngày ấy đã lâu rồi
Xóm làng tôi còn nhớ mãi
Các anh đi
Bao giờ trở lại
Xóm làng tôi trai gái vẫn chờ mong

Làng tôi nghèo
Nho nhỏ bên sông
Gió bấc lạnh lùng
Thổi vào mái rạ
Làng tôi nghèo
Gió mưa tơi tả
Trai gái trong làng vất vả ngược xuôi
Các anh về mái ấm nhà vui
Câu hát tiếng cười
Rộn ràng xóm nhỏ
Các anh về tưng bừng trước ngõ
Lớp đàn em hớn hở theo sau
Mẹ già bịn rịn áo nâu
Vui đàn con ở rừng sâu mới về
Từ lưng đèo
Dốc núi mù che
Các anh về
Xôn xao làng tôi bé nhỏ
Nhà lá đơn sơ
Nhưng tấm lòng rộng mở
Nồi cơm nấu dở
Bát nước chè xanh
Ngồi vui kể chuyện tâm tình bên nhau

Anh giờ đánh giặc nơi đâu
Chiềng Vàng, Vụ Bản, hay vào Trị Thiên
Làng tôi thắng lợi vụ chiêm
Lúa thêm xanh ngọn, khoai lên thắm vồng
Giảm tô hai vụ vừa xong
Đêm đêm ánh đuốc dân công rực đường
Dẫu rằng núi gió đèo sương
So anh máu nhuộm chiến trường thấm chi
Bấm tay tính buổi anh đi
Mẹ thường vẫn nhắc: biết khi nào về?
Lúa xanh xanh ngắt chân đê
Anh đi là để giữ quê quán mình
Cây đa, bến nước, sân đình
Lời thề nhớ buổi mít-tinh lên đường
Hoa cau thơm ngát đầu nương
Anh đi là giữ tình thương dạt dào

Các anh đi
Khi nào trở lại
Xóm làng tôi
Trai gái vẫn chờ mong
Chờ mong chiến dịch thành công
Xác thù chất núi bên sông đỏ cờ
Anh đi chín đợi mười chờ
Tin thường thắng trận, bao giờ về anh?