Kiều được Thúc ông chính thức nhận làm dâu, thế là yên chứ gì? Chưa đâu, vì còn có “kẻ lớn (khác) trong nhà”. Kẻ ấy chắc chắn từ lâu biết chuyện, chẳng qua hết sức nền nếp, “ở vào khuôn phép nói ra mối giường”, nên không đùng đùng tới xé xác Kiều đấy thôi. Lại nghe có “dạ phi thường”. “Đôi ta” đã “một năm ròng” mà “chị cả” “bấy chầy chưa tỏ tiêu hao”, hẳn đang toan tính chuyện gì to lắm, “thiếp” sợ quá! “Xin chàng kíp liệu lại nhà” để “trước người đẹp ý sau ta biết tình”... Buổi tiễn đưa, “sông Tần một dải xanh xanh / loi thoi bờ liễu mấy cành Dương Quan / cầm tay dài ngắn thở than / chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn lời”. “Chàng” ơi, “sao cho trong ấm thì ngoài mới êm”, tốt nhất cứ “nói sòng cho minh”, đừng “giấu ngược giấu xuôi”, chàng nhé. Mà cũng đừng vội trở lại đây: “Chén đưa nhớ bữa hôm nay / chén mừng xin đợi ngày này năm sau!”, chàng hãy ở với chị hẳn một năm tròn nhé! Kể, Thúc Sinh với Kiều, “đôi ta nghĩa đèo bòng” không phải “chút”, tình cảnh “vầng trăng ai sẻ làm đôi / nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường” có đáng thương. Nhưng thương đó không thể so được với cái tiếc rằng kẻ sợ vợ kia sẽ làm phí hết những lời căn dặn thiết tha của Kiều, làm cho sau “bữa hôm nay” hai “nửa” sẽ không bao giờ còn ráp lại với nhau thành một được nữa!

(Thu Tứ)



Nguyễn Du, Truyện Kiều (câu 1473-1526)



Mảng vui rượu sớm cờ trưa,
Ðào đà phai thắm sen vừa nẩy xanh.
Trướng hồ vắng vẻ đêm thanh, (1475)
E tình nàng mới bày tình riêng chung:
“Phận bồ từ vẹn chữ tòng,
Ðổi thay nhạn yến đã hòng đầy niên.
Tin nhà ngày một vắng tin,
Mặn tình cát lũy lạt tình tao khang. (1480)
Nghĩ ra thật cũng nên dường,
Tăm hơi ai dễ giữ giàng cho ta?
Trộm nghe kẻ lớn trong nhà,
Ở vào khuôn phép nói ra mối giường.
E thay những dạ phi thường, (1485)
Dễ dò rốn bể khôn lường đáy sông!
Mà ta suốt một năm ròng,
Thế nào cũng chẳng giấu xong được nào.
Bấy chầy chưa tỏ tiêu hao,
Hoặc là trong có làm sao chăng là? (1490)
Xin chàng kíp liệu lại nhà,
Trước người đẹp ý sau ta biết tình.
Ðêm ngày giữ mực giấu quanh,
Rày lần mai lữa như hình chưa thông!”
Nghe lời khuyên nhủ thong dong, (1495)
Ðành lòng sinh mới quyết lòng hồi trang.
Rạng ra gởi đến xuân đường,
Thúc ông cũng vội giục chàng ninh gia.
Tiễn đưa một chén quan hà,
Xuân đình thoắt đã dạo ra cao đình. (1500)
Sông Tần một dải xanh xanh,
Loi thoi bờ liễu mấy cành Dương Quan.
Cầm tay dài ngắn thở than,
Chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn lời.
Nàng rằng: “Non nước xa khơi, (1505)
Sao cho trong ấm thì ngoài mới êm.
Dễ lòa yếm thắm trôn kim,
Làm chi bưng mắt bắt chim khó lòng!
Ðôi ta chút nghĩa đèo bòng,
Ðến nhà trước liệu nói sòng cho minh. (1510)
Dù khi sóng gió bất tình,
Lớn ra uy lớn tôi đành phận tôi.
Hơn điều giấu ngược giấu xuôi,
Lại mang những việc tầy trời đến sau.
Thương nhau xin nhớ lời nhau, (1515)
Năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầy.
Chén đưa nhớ bữa hôm nay,
Chén mừng xin đợi ngày này năm sau!”
Người lên ngựa kẻ chia bào,
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san. (1520)
Dặm hồng bụi cuốn chinh an,
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh.
Người về chiếc bóng năm canh,
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.
Vầng trăng ai sẻ làm đôi, (1525)
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường!


(
Truyện Kiều, nxb. Ðại Học Và Trung Học Chuyên Nghiệp, Hà Nội, 1973)