Vẫn nỗi nhức nhối ấy: một số chiến sĩ ngày mai sẽ làm nhiệm vụ nguy hiểm nhất – tiên phong đột kích – hôm nay vẫn còn phải đi gánh gạo!

Thêm một nỗi khác còn nhức hơn: đột kích vào đồn bao nhiêu lớp rào mà số bộc phá được phát cho mang theo rất có thể sẽ “ít lắm”!

“Cái đồn đồng bằng nó như cái nút điện, mình chạm vào là động đến tất cả hệ thống phòng ngự của Pháp ở bắc Hồng Hà.” Đã thế, cái vụ đụng độ tình cờ ở Lập Thạch lại khiến giặc nâng cao cảnh giác, điều động thêm nhiều quân đến gần nơi chiến trường sắp sửa...

Khó chồng chất lên khó!

(Thu Tứ)



Nguyễn Đình Thi, Xung kích (4)



Rời khỏi sa bàn, Kha và Sản đi miết về đại đội. Kha chui vào lều, lay chú liên lạc Lũy đang ngủ say.

- Dậy. Chú bảo anh Tằng cho tôi ăn cơm ngay. Năm phút đem lên. Chú mượn hộ tôi một bộ quần áo nâu. Anh Độ đâu?

- Báo cáo anh, anh Độ lên tiểu đoàn. Anh có cái thư.

Chú liên lạc chui ra ngoài lều với cái mũ sắt chụp lên đầu. Kha gọi với theo:

- Này! Mượn hai bộ quần áo nâu chứ không phải một bộ.

Kha xé cái phong bì.

- Quái, thằng Độ lên tiểu đoàn có việc gì?

Sản nằm vật ngay xuống ngoài lều, mắt nhắm chặt.

- Kha này, phải bốn cầu nhỉ?

Kha vừa đọc thư vừa trả lời:

- Ừ. Cái cầu qua hào phải ba thước. Mày cẩn thận cái bánh khảo phá rào nhé. Nó mà tịt thì bỏ mẹ cả nút đấy.

Sản mở mắt ra, lại nhắm lại. Sao thằng Kha khỏe thế. Lúc này, Sản thèm cái sức khỏe của nó quá.

- Được rồi, tao sẽ xuống tận tiểu đội Thiềng xem anh em họ làm. Không biết bọn đi lấy gạo nước ra làm sao. Ruột tao cứ như lửa đốt. Chúng nó không về kịp thì thật không biết xoay ra sao!

Kha cầm lá thư reo lên:

- A! Thằng Phan tươi lắm. Khỏi rồi. Sắp cưới vợ mày ạ. Nó xin tiền chúng mình.

Sản chống khuỷu tay ngồi dậy:

- Đưa tao xem nào.

Đồng chí Tằng mang cơm đến. Sản vừa ăn vừa xem thư. Kha ăn như gió cuốn.

- Tiền thì còn moi đâu ra nữa. Mày có còn đồng nào không?

- Tao còn được cái áo ka-ki diện trong ba-lô, mày gửi cho nó hộ tao.

Sản nuốt hết bát cơm, muốn nghẹn đến cổ. Anh cố ăn bát nữa. Không ăn thì chiều hôm nay không còn hơi đâu mà họp. Đồng chí Tằng bưng hai cái bát đến.

- Báo cáo ban chỉ huy ăn cháo đường.

Kha quay lại:

- Đường kia à? Cậu này khá nhỉ. Kiếm đâu ra thế?

Sản biết bát cháo đường trước hết là Tằng đem đến cho mình. Và trong khi Tằng đứng một góc giả vờ quay ra nói chuyện với chú Lũy thì kỳ thực anh ta đang nhìn xem Sản ăn thế nào. Sản húp hết bát cháo nóng.

Độ ở ngoài ven đường đi vào, mặt đỏ gay, mồ hôi mồ kê nhễ nhại. Anh vứt cái mũ sắt, ngồi phịch xuống.

- Không có bộc phá!

Kha và Sản giật bắn người lên như lò-xo.

- Thế nào?

- Không có bộc phá để phá rào.

Mặt Độ càng đỏ lên, râu ria anh động đậy một cách dữ tợn.

- Sáng nay, tao theo lời thằng Sản lên tiểu đoàn bộ hỏi. Trả lời: chưa có. Tê-lê-phôn lên trung đoàn. Chưa có. Bây giờ thì đánh bằng cơm nắm à!

Kha nghiến răng:

- Chuẩn bị thế này là thế nào?

Sản cũng không hiểu thế nào. Có cái gì khó khăn trục trặc hay lại là cái thói ẩu của một thằng cha nào chỉ biết có tình hình trên giấy má. Sản cố bình tĩnh:

- Chúng mày thay quần áo nâu còn đi cho kịp giờ. Còn từ bây giờ đến mai kia mà. Chỉ vội cho tụi mình chứ trên phải cố xoay kỳ cùng cho đến có.

Thấy Hiền hớt hải, đầu trần chạy vào, Sản hỏi:

- Có việc gì thế anh Hiền?

- Thằng Tá đào ngũ rồi anh ạ.

Hai bên thái dương Sản giật giật, gân xanh nổi lên dưới mái tóc sớm chen những sợi bạc.

- Lại thế nữa! Nó trốn bao giờ?

Hiền tái người liếc nhìn mắt Sản lạnh sắc.

- Đêm hôm qua, trong khi hành quân, nó tụt lại, kêu sốt. Sáng đợi mãi không thấy, cho người quay lại tìm, nó biến rồi. Hôm qua, tôi cũng quên không bảo nó lên gặp anh. Tôi cũng có nói với nó mấy câu hơi mạnh.

Mắt Độ như muốn nổ ra:

- Thằng khốn nạn!

Nước mắt chảy từ từ xuống má, xuống cằm, đọng trên râu anh đại đội phó.

Chung quanh im lặng. Kha nhìn Độ lúc ấy mới như nhận ra Độ đã đứng tuổi, đáng tuổi anh cả mình. Kha nhớ lại câu chuyện gia đình của Độ, vừa hối hận về thái độ vô tư lự hàng ngày của mình đối với anh đại đội phó, vừa uất ức nghẹn ngào.

Sản nghĩ: “Thôi, ông Hiền lại dọa nó rồi!”. “Mấy câu hơi mạnh” của ông ấy lại là cái thứ xoa râu mép cười nhạt: “Chuyến này anh cứ lùi thì hay lắm”. Nhìn Độ rồi lại nhìn Hiền, Sản vừa cảm động, vừa bực tức, vừa lo. Đã biết thằng Tá như thế, sao Sản không cẩn thận hơn!

- Bộ đội đối với việc ấy thế nào, anh Hiền?

- Bàn tán nhiều nhưng không xao xuyến lắm, vì không thực sự bất ngờ.

Sản gật.

- Thôi anh về còn chuẩn bị đi với anh Kha cho kịp giờ. Gậy với ghiếc vứt đâu cả rồi?

Hiền cười gượng đi ra.

Kha vứt bao súng lục xuống ba-lô, thay áo nâu. Đại đội Kha chưa bao giờ bị một vết như thế này. Cái việc đào ngũ của thằng Tá như một cái tát vào mặt Kha.

Đánh không ra hồn chuyến này thì chui xuống đất.

Sản ôn tồn:

- Chúng mày không mang chăn đi à? Đêm chết rét đấy. Cái sơ-mi của mày định cho thằng Phan ở ba-lô này phải không? Thằng Độ có đồng nào cho thằng Phan thì gửi tao. Nó sắp lấy vợ đấy.

Kha và Độ đi rồi, Sản nằm lăn trong lều. Phải ngủ cái đã. Chiều hôm nay bao nhiêu việc. Sản nhắm mắt lại, ngủ yên như một đứa bé.

*

Buổi chiều, Sản đi một lượt các trung đội. Khắp dọc bờ suối, đám ba người, đám một tiểu đội, đám cả trung đội, tấp nập họp. Chiến dịch đợt một, chiến thuật mới, bí mật, nhanh chóng, kiên quyết, đánh vũ bão, chạy đến mà đánh, không ngại tàu bay, đại bác, những tiếng nhắc đi nhắc lại, lúc rì rầm, lúc oang oang. Sản lại nói, lại giải thích, kiên nhẫn, bền bỉ. Nắng xế, trở về lều đại đội bộ, đầu anh nóng bừng mà ngực bóp lại. Sao bọn đi gánh gạo chưa về? Đồng chí Ruộng lên tiểu đoàn hai ba lượt, lượt nào về cũng vẫn “Báo cáo anh, chưa có bánh khảo”. Rồi một lượt cuối: “Báo cáo anh, tiểu đoàn bảo không phải lên nữa, lúc nào có sẽ báo cho biết”. Quản trị trưởng đến gặp: “Báo cáo anh, gạo chỉ còn một bữa”. Tiểu đội Thiềng yêu cầu phát gấp ngay mìn bánh để kịp làm kíp. Trung đội Hiền báo cáo: yêu cầu chỉ định người thay tiểu đội trưởng Tá. Trung đội Tôn báo cáo: tiểu đội đi gánh gạo chưa về, không thể tổ chức đủ đội đột kích.

Sản ngồi với cuốn sổ tay. Người ra vào gặp anh không lúc nào ngớt. Tiếng đại bác thưa thớt thỉnh thoảng vang lại. Trong rừng vầu bên kia suối, dao chặt cây chan chát râm ran. Anh em đã bắt đầu làm thang và cầu. “Đồng chí quân trang cho tôi biết còn bao nhiêu xẻng. Có năm mươi cái bao gạo mới của tiểu đoàn phát, đã chia cho các trung đội chưa?”. “Đồng chí y tá xuống trung đội Phú xem anh sáng ngày ngã thủng chân thế nào”. Trong óc Sản và trên cuốn sổ tay những con số biên, xóa, những con tính cộng, trừ, nối tiếp nhau liên miên. Tổ lựu đạn yểm hộ ở hàng rào phải một trăm hai mươi quả. Đột kích một thiếu tiểu liên. Đột kích hai, trung liên thiếu đạn. Hỏi tiểu đoàn có dầu tây không? Tiểu đội Thiềng chuẩn bị chăn để tẩm dầu đốt. Tiểu đoàn có thể cung cấp cho chúng tôi một thùng dầu để đánh hầm ngầm không? Trung đội Hiền phải tập lại lao cầu và đặt thang. Vấn đề thương binh, trong đồn mỗi trung đội phải phụ trách thương binh của mình. Ghi lại chiều nay thảo luận. Vấn đề tử sĩ. Nhất quyết không để lại một xác tử sĩ. Bọn đi lấy gạo bao giờ mới về? Đồng chí trưởng ban quản trị, ngày mai có rau thịt gì cho anh em không? Không phải đợi tiểu đoàn, anh xem quỹ còn bao nhiêu, mua ngay ở đây cho kịp. Sáng mai cho anh em ăn gấp đôi. Hết tiền vay sau. Trong cái lều đại đội bộ, Sản ngồi với cuốn sổ tay đặt giữa đầu gối. Hai vai anh cúi ép xuống lồng ngực. Những dòng con số, những dòng chữ đầy mãi trang giấy.

Chiều dần dần. Tiếng đại bác bên kia núi đã im. Nắng đã dịu. Từng khoảng bóng mát rộng lớn ngả xuống các thung lũng. Gà gáy trong lũy tre. Tiếng cối giã gạo thình thịch. Trẻ con dưới xóm đang reo. Tiếng máy bay thoi thóp ở chân trời. Dưới những bụi vầu to ngả cành xuống suối, nan tre mới vót tủa lên trắng xóa. Con chim rừng huýt dài hai tiếng một... “tù ú...” “tù ú...”.

Cốc đặt con dao trên đùi, viết lều nghều trên cuốn sổ giấy bản bằng bàn tay:

“Ra đi dân chúng trông theo
Ba-lô súng đạn gạo đèo trên lưng
Ra đi dân chúng thương thầm
Gói xôi gói thịt lại cầm ra cho
Ra đi dân chúng dặn dò
Anh đi chiến thắng gửi thư trở về”.

Cốc thú vị lắm. Thế này là có bài báo trung đội. Thông ngồi trên một tảng đá, mài dao dưới suối, cố nín nói chuyện cho thằng Cốc làm ca dao.

Trong xóm đưa ra tiếng một người đàn bà the thé: “Trời ơi, nó bốc gio, bốc đất bỏ lên đầu thế này. Tiên nhân bố mày, ra đây”.

Thông cười rộ:

- Từ hôm về Thái, mới lại được nghe các mẹ miền xuôi chửi. Lâu ngày nghe cũng hay hay.

Cốc cất mẩu bút chì vào túi áo sơ-mi, tủm tỉm:

- Kể ra về đây mà cứ ở rừng cũng buồn thật. Chả thấy dân đâu cả.

Vẻ mặt bỗng nghĩ ngợi, Cốc bảo Mẫn:

- Này, mình muốn học tính thì học cách nào cho nhanh nhỉ. Mình tính nhẩm thì ra nhưng biên con số xuống lại chẳng biết đằng nào mà lần.

Mẫn ngẩng đầu, hí hửng như vừa bắt được cái gì. Ít ra Mẫn cũng có một cái để cho thằng Cốc nhờ chứ.

- Được rồi, để tớ bảo cậu, khó đếch gì.

- Ừ nhé, cậu chịu khó bảo dần tớ cái môn tính với lại vài môn văn hóa.

Thông ném con dao cho Mẫn vót nan trên bờ, lại mài con khác. Anh ngoái cổ lên, nghịch ngợm.

- Này cậu Mẫn có biết chim kêu gì không? Nó bảo còn khổ... còn khổ... ổ... đấy.

Mẫn biết Thông trêu nhưng lắng tai nghe thấy đúng là “còn khổ”, “còn khổ” thật. Tay vẫn đưa dao tước những cây tre, Mẫn hơi thần người ra. Chiều như thế này, từ nhà Mẫn nhìn ra sông Thao, đò bắt đầu xuôi đây. Chị Cúc từ dưới sông lên, một tay cắp rá quần áo ướt, trên là rá gạo mới vo, một tay xách ống nước.

- Anh Thông này, ở sân nhà mình có cây huyết dụ y như thế kia, ông cụ tôi quý như vàng. Con cái chạm phải là nện luôn.

Thông vừa mài dao vừa liếc mắt nhìn Mẫn. Biết ngay là cậu tôi đang muốn nhớ nhà. Chưa về quê được cậu ơi. Còn là đánh. Bao giờ hết Tây rồi tha hồ. Không đánh nó cẩn thận thì có còn quê mà về. Tay Thông mài dao lơ đãng. Mình thì đếch bao giờ có nhà mà nhớ, chỉ có nhớ cái tàu điện. Giờ này là phải biết, đông như kiến, các sở, các nhà máy kéo ra, leng keng leng keng, đèn bật lên rồi, người đứng bám đen cả chung quanh toa.

*

Trăng lên, trung đoàn trưởng Huy dắt ngựa ra đường cái, nhảy lên ra roi cho chạy miết. Con ngựa của đồng chí hộ vệ theo sát đằng sau. Hai người phi nhanh. Đường càng xuống càng vắng. Phong cảnh đã rõ dần vẻ đồng bằng, những bóng núi vẫn còn nhưng hiền lành hơn. Đôi lúc đường qua những quãng đồng ruộng bỏ hoang.

Qua một con đèo ngắn xuống một thung lũng rộng. Hai con ngựa chạy thêm chừng một cây số rồi rẽ quặt vào một thửa rừng. Huy kéo mạnh cương, xuống ngựa, giao cho đồng chí hộ vệ.

Lội qua một con suối, Huy đi sâu mãi vào trong rừng tối. Con đường mòn dẫn đến một khu lán, lập lòe ánh lửa.

Lán ông ủy nhiệm thôn nhiều tiếng cười nói. Chung quanh bếp, năm sáu người đang ngồi chuyện gẫu. Có chị trông ra dáng cán bộ. Ông chủ tịch Huyện đứng dậy, đón Huy vào, giới thiệu: - Ông Huy trung đoàn trưởng... – Ông ủy nhiệm thôn... – Ông ủy viên kháng chiến huyện... – Chị ở chi hội liên hiệp phụ nữ Thái Nguyên về huyện giúp tuyên truyền trong chiến dịch.

Huy nhìn nhanh chị cán bộ. Chị gặp ánh mắt soi mói của anh trung đoàn trưởng. Quái ông này làm gì mà dữ thế. Mắt chị lấp lánh như hơi cười chế giễu.

- Có tin mới không ông?

- Nó vẫn chưa biết gì. Đêm qua mới về một tiểu đội Tây trắng.

- Làng Bảng có mấy tên tề phản động hạng A...

- Ấy, tôi đã chuẩn bị người biết đích nhà từng thằng.

Huy gật đầu.

- Vấn đề ấy chúng tôi đã thảo luận với nhau. Sáng mai chắc anh Xuân sẽ gặp ông nói chuyện kỹ. Chúng tôi thấy chỉ cần bắt tên phòng nhì thôi.

Chị cán bộ ngồi chăm chú theo dõi câu chuyện, thoáng gật đầu như tán thành. Huy lại hỏi:

- Ngoài đường nhựa thế nào ông?

Một tiếng súng đại bác nổ dài văng vẳng. Trong lán im lặng. Một tiếng đại bác thứ hai rền rĩ theo. Ông chủ tịch huyện trả lời:

- Đêm hôm qua nó lên nhiều ô-tô lắm, suốt từ Hương Canh đến Vĩnh Yên. Gần sáng lại chạy xuống. Đại bác bắn cầm canh đều đều như thế này.

Huy ngẩng đầu nói với mọi người.

- Ở đây ta biết tin bên Lập Thạch chưa nhỉ? Tôi vừa được điện buổi tối. Bên ấy đánh to lắm. Nó lên càn quét, không ngờ chạm ngay phải mình. Sáng hôm nay là chuyện ấy đấy.

- Thảo nào!

Trong lán ồn ào hẳn lên. Mỗi người một câu không ai kịp nghe ai. Ông ủy viên kháng chiến tóc đã bạc, đôi kính trắng lấp loáng ánh lửa.

- ... Dân Lập Thạch phải cẩn thận máy bay nó khủng bố trả thù.

Chị cán bộ tiếp lời.

- Tôi đề nghị ở đây ta cũng tăng mức kiểm soát lên. Nhất là đối với những đám lẻ tẻ ở vùng địch trốn ra mấy hôm nay. Tôi sợ có Việt gian trà trộn vào. Nếu cần mình cứ giữ lại một ít ngày trong thời gian có bộ đội. Đối đãi với đồng bào cho chu đáo và giải thích kỹ là được.

Cái này Huy không để ý. Phải kiểm tra lại vấn đề phòng gian mới được. Anh quay về phía ông chủ tịch.

- Có lẽ ông cũng nên chú ý đến điều ấy. Thôi tôi xin phép về.

Huy đứng dậy.

- Có việc gì cần, ông chủ tịch cứ sang tìm tôi bất cứ lúc nào. Sáng mai ông nhớ cho anh em du kích tập trung đủ. Chào ông. Chào các đồng chí. Chào chị.

*

Gần sáng tiểu đoàn trưởng Cường và đại đội trưởng Kha về đến lán. Anh trung đoàn trưởng ngủ gục trên tấm bản đồ trải rộng, ngọn đèn bão vẫn cháy vò vò bên cạnh. Cường và Kha mồ hôi, mồ kê, quần áo nâu cũn cỡn. Vừa chạm tay vào người anh trung đoàn trưởng, anh đã choàng dậy. Cường ngồi xuống.

- Đề nghị anh một hai điểm thay đổi về kế hoạch. Địch lại mới lên một trung đội nữa.

- Nó thấy động rồi à?

- Theo chúng tôi thì không phải. Do việc nổ ở Lập Thạch, địch tăng cường cho tất cả các vị trí nhô ra vòng ngoài. Còn tụi gò Bảng thì chúng nó chưa biết gì rõ rệt.

Huy cúi đầu nghĩ:

- Nó mới lên một binh đoàn Bắc Phi ở Cổ Loa. Thêm một tiểu đoàn về Hương Canh. Vừa có tin điện lúc đêm.

Kha ghé vào chỗ đèn sáng.

- Có bánh khảo chưa anh?

- À! Có một ít của bên công binh. Nhưng ít lắm. Tôi đã cho ngựa về hỏa tốc lấy thêm. Nếu không kịp thì dùng số bộc phá của công binh phối hợp với súng nặng.

Huy chỉ tay vào một chấm đỏ trên bản đồ nói:

- Quân ứng chiến nó ở đây. Đường ra gò Bảng qua cầu Khả ô-tô chạy rất tốt. Tôi xem ra phải chú ý nhiều đến tiếp viện của nó. Cái đồn đồng bằng nó như cái nút điện, mình chạm vào là động đến tất cả hệ thống phòng ngự của Pháp ở bắc Hồng Hà. Mình sẽ phá cái cầu này. Cho pháo binh đi riêng theo lối có sửa sang lại trước, không sợ chậm.

Ba người cúi xuống bản đồ. Một tiếng gà gáy le te ngay dưới gầm lán làm họ giật mình.


(còn tiếp)