Người lính điển hình trong những trang sử chống ngoại xâm oanh liệt của dân tộc là như vậy đó. Đang cầm cày, bỏ cày xuống, “đáp lời sông núi” mà cầm lấy giáo, gươm, súng đi đánh giặc. “Các anh đi / Ngày ấy đã lâu rồi / Xóm làng tôi còn nhớ mãi / Các anh đi / Bao giờ trở lại / Xóm làng tôi trai gái vẫn chờ mong…” (Hoàng Trung Thông). (TT)
Hồng Nguyên (1924-1954)
“Nhớ”
I
Lũ chúng tôi Bọn người tứ xứ Gặp nhau hồi chưa biết chữ Quen nhau từ buổi “một hai” Súng bắn chưa quen Quân sự mươi bài Lòng vẫn cười vui kháng chiến Lột sắt đường tàu Rèn thêm dao kiếm Áo vải chân không Đi lùng giặc đánh Ba năm rồi gửi lại quê hương Mái lều gianh Tiếng mõ đêm trường Luống cày đất đỏ Ít nhiều người vợ trẻ Mòn chân bên cối gạo canh khuya Chúng tôi đi Nắng mưa sờn mép ba-lô Tháng năm bạn cùng thôn xóm Nghỉ lại lưng đèo Nằm trên dốc nắng Kỳ hộ lưng nhau bờ cát trắng Quờ chân tìm hơi ấm đêm mưa - Đằng nớ vợ chưa? - Đằng nớ? - Tớ còn chờ Độc lập Cả lũ cười vang bên ruộng bắp Nhìn o thôn nữ cuối nương dâu.
II
Chúng tôi đi mang cuộc đời lưu động Qua nhiều nơi không nhớ hết tên làng Đã nghỉ lại rất nhiều nhà dân chúng Tôi nhớ bờ tre gió lộng Làng xuôi xóm ngược mái rạ như nhau Có nắng chiều đột kích mấy hàng cau Có tiếng gà gáy sớm Có “khai hội, yêu cầu, chất vấn” Có mẹ hiền bắt rận cho những đứa con xa Trăng lên tập họp hát om nhà Tôi nhớ Giường kê cánh cửa Bếp lửa khoai vùi Đồng chí nứ vui vui Đồng chí nứ dạy tôi dăm tối chữ Đồng chí mô nhớ nữa Kể chuyện Bình Trị Thiên Cho bầy tôi nghe ví (1) Bếp lửa rung rung đôi vai đồng chí - Thưa trong nớ hiện chừ vô cùng gian khổ Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri.
Đêm đó chúng tôi đi Nòng súng nghiêng nghiêng Đường mòn thấp thoáng... Trong điếm nhỏ Mươi người trai tráng Sờ chuôi lựu đạn Ngồi thổi nùn rơm Thức vừa rạng sáng Nhìn trời sương nhẩm bước chúng tôi đi Chúng tôi đi nhớ nhất câu ni Dân chúng cầm tay lắc lắc: Độc lập nhớ rẽ viền chơi với chắc!(2)
__________ (1) Nghe với. (2) Về chơi với nhau. 005
|