À, những nét Hải Phòng chấm phá trong thơ là từ cái chân dung tỉ mỉ trong văn xuôi đây mà. Hải Phòng khốn khổ ngày xưa được một đứa con nghệ sĩ luôn yêu thương, vẽ đi vẽ lại đầy xúc động. “Bờ” đã “vỡ” lâu rồi, dưới sức mạnh ghê gớm của “dòng người cuồn cuộn” được tổ chức thành lực lượng đấu tranh. Đất Cảng bây giờ không còn bất lực như xưa, mà cực kỳ dữ dội đánh trả lại quân xâm lược: “Những mũ sắt nhấp nhô trong tối / (…) / Ðạn bay làn chớp đỏ vòm mây / (...) / Ơi Hải Phòng ta ơi có phải / Trong đêm sương nghe vẳng tiếng loa / Tin chiến trường làm ta thức mãi”. Năm 1972 đây, đồng chí Khắc ơi, có dậy mà nghe tiếng cao pháo ta đang nổ vang trời! (Khắc là tên nhân vật cán bộ lãnh đạo cách mạng Hải Phòng bị Pháp bắt, tra tấn đến chết.) (Thu Tứ)

Nguyễn Đình Thi, “Nhớ Hải Phòng”

Hải Phòng ơi đêm nay bỗng nhớ
Tiếng còi tàu sông Cấm chiều hôm
Ánh mây trên váng dầu tím đỏ
Ðàn hải âu đùa với cánh buồm

Ơi những phố đen sì than bụi
Những cây bàng ngập khói xi-măng
Bóng anh thợ chiều về mệt mỏi
Trời sau lưng đèn điện úa vàng

Nhớ tiếng guốc trên cầu những sáng
Những trưa lộc cộc bánh xe bò
Mồ hôi vã trên đường nhựa bỏng
Nhớ dãy người quang gánh đợi phà

Ta nhớ lò vôi bên bãi sú
Giọt máu tươi rỏ xuống bùn loang
Nhớ mảnh đất đêm ngày lam lũ
Những chị phu mặt kín khăn vuông

Quán bà Mau, ngã ba Chìa, bến Ðá
Chợ Cột Ðèn, chợ Sắt, chợ Ðưa Người
Những tên gọi sao mà vất vả
Chẳng khác lênh đênh những cuộc đời

Hải Phòng của những ai trôi giạt
Giữa ồn ào vẫn thiếu quê hương
Nhớ nỗi buồn xa trên nét mặt
Chú khách già ngồi bán lạc rang

Ta vẫn nhớ Hải Phòng năm đói
Thây người phơi ngập bụi trên hè
Ngã ba vắng ngọn đèn nhợt tái
Ai ném truyền đơn giữa phố khuya

Hải Phòng đất quen nhiều sóng dữ
Ðứng trước ngàn khơi mỏi mắt nhìn
Ôi lại nhớ những tuần mưa bão
Gió tràn nước cuộn dưới trời đen

Nơi ấy đã nuôi ta mơ ước
Nuôi ta suy nghĩ buổi ban đầu
Nơi ấy bao lần ta đã khóc
Ta đã khinh đã giận làm sao

Hải Phòng hỡi đêm nay xao xuyến
Bao nỗi vui buồn tuổi nhỏ ta
Ðêm dài nhớ ào ào động biển
Sao trời thao thức gọi đi xa

Từ ngày ấy đã nhiều mưa nắng
Ta đã đi nhiều ngả núi sông
Trên đường cách mạng quên năm tháng
Lòng vẫn thương yêu nhớ Hải Phòng

Trung dũng đất Hải Phòng ta đó
Hôm nay đang đốt bỏng quân thù
Cầm chắc súng những bàn tay thợ
Giữ đến cùng trời biển tự do

Cha bộ đội rồi con bộ đội
Mỗi gia đình ở cả hai miền
Lên đường đánh giặc anh em hỡi
Trên vai em Nam Bắc nối liền

Ta biết đã bao nhiêu máu chảy
Bao hy sinh thầm lặng không nhòa
Ta đã thấy trên nền nhà cháy
Người mẹ tìm con bỗng khóc òa

Những mũ sắt nhấp nhô trong tối
“Bê Năm Hai” rít xé tơi bời
Ta đã thấy Hải Phòng dữ dội
Ðạn bay làn chớp đỏ vòm mây

Giữa nghìn tiếng nổ rung đêm lửa
Băng mình qua gạch đá sắt bùn
Như con thoi bay trong ngõ phố
Cô gái lăn vào cứu bà con

Hải Phòng như vậy - trong bom đạn
Mỗi sáng hoa tươi vẫn nở đầy
Chiều tối bên ven đường nát vụn
Bếp hồng trận địa dưới hàng cây

Ơi Hải Phòng ta ơi có phải
Trong đêm sương nghe vẳng tiếng loa
Tin chiến trường làm ta thức mãi
Nhớ còi tàu trên sông Cấm xa.