Quý hóa quá! Và cũng thật là “kỳ dị”: Khi qui cố hương là nước Ý, Crisphoro Borri thấy thức ăn Ý “trở nên kỳ dị khi dùng trở lại”!

Crisphoro Borri, “Không ao ước gì bằng”

Ngư nghiệp (...) rất thịnh vượng và cá ở đây có hương vị tuyệt diệu (...) Người Ðàng Trong ăn cá nhiều hơn ăn thịt (...) Họ rất thích (nước mắm) nhà nào cũng trữ một lượng lớn (...) như ở châu Âu người ta trữ rượu (...)

Khi tôi về (nước) (...) tôi không ao ước gì bằng được ăn cơm xứ Ðàng Trong mà tôi thấy dễ chịu hơn tất cả những gì ở đây người ta đem cho tôi

(Trích Cristophoro Borri, Xứ Ðàng Trong năm 1621, Hồng Nhuệ, Nguyễn Khắc Xuyên và Nguyễn Nghi dịch và chú thích, nxb. TPHCM, 1998. Nhan đề phần trích tạm đặt.)