Paul Doumer là Toàn quyền Ðông Dương từ năm 1897 tới năm 1902. Nên nhớ khi lời này viết ra, dân tộc Việt Nam đang thất thế nhục nhã, dân tộc Nhật Bản đang tột đỉnh vinh quang (vừa đại thắng Nga).

“Khen cho con mắt tinh đời
Anh hùng đoán giữa trần ai mới già”!

Nhưng Doumer chỉ mới biết ít nhiều về người mà chưa biết đến cái văn hóa vô cùng tinh tế. Tinh hoa Việt tộc là ta!
(Thu Tứ)



Paul Doumer, “Phải sánh Việt với Nhật”




Paul Doumer (…) so sánh người Việt với các dân Miên, Lào, Thái và các dân khác (ở Ðông Nam Á) và cho rằng phải sang đến tận Nhật Bản người ta mới thấy được một giống dân tương xứng (…) Người Việt và người Nhật, theo ông, đều thông minh, chăm chỉ và can đảm (…) Người Việt (...) vượt xa các dân khác (ở ĐNÁ).


(Phạm Cao Dương,
Lịch sử dân tộc Việt Nam, quyển I, 1987, dẫn P. Doumer, hồi ký L”Indochine francaise, nxb. Vuibert et Nouy, Paris, 1905 )