Nếu tuồng ta có gốc Tàu, thì nó cũng đã trải qua một quá trình Việt hóa sâu đậm đến mức Lưu Bị Tàu gặp Trương Phi Việt Nam sẽ bỡ ngỡ, không nhận ra em mình! Mặt Phi Việt khác mặt Phi Tàu ra sao nhỉ? Có khi ngắm những đôi mặt tuồng ấy lâu, sẽ nghiệm ra đôi điều thú vị về chỗ dị biệt giữa đôi nền văn hóa… (Thu Tứ)



Phạm Duy, “Trương Phi Việt Nam”




Ta thường hay cho rằng lối vẽ mặt trong tuồng của Việt Nam đã bắt chước của Tàu. Trong thực tế, không có cái mặt vẽ nào của hí khúc Trung Quốc lại giống mặt vẽ của tuồng Việt Nam. Ngay cả những nhân vật như Trương Phi, Hoàng Phi Hổ cũng được hóa trang khác nhau ở hai sân khấu...


(Phạm Duy,
Ðặc khảo về dân nhạc ở Việt Nam)