|
Có lần bảo Hát Ngao Trên Tuyết của Cao Tần là bài hành xuất sắc thứ tư của thơ Việt Nam. Bảo thế là lỗi trầm trọng: năm 1974 Tô Thùy Yên có bài “hành Trường Sa” tuyệt vời.
Lỗi to, vì nỗi: hành Cao Tần cùng loại nội dung với hành Thâm Tâm, Nguyễn Bính, Thanh Nam, trong khi hành Tô Thùy Yên khác hẳn, khiến đầu óc người đọc tự nhiên xếp nó vào một chỗ khác...
Trong khi bốn “hành sĩ” kia không lúc nào rời mặt đất, Tô Thùy Yên hay đi lạc tận... cõi Vô Biên.
Ngoài Vô Biên, thân “hữu hạn” tha hồ “tủi nhỏ nhoi”, tha hồ “đập hoảng” mà gọi “đất liền”, mà cố mở cho kỳ được “khoảng cách đặc”!
Trường Sa, có phải bất quá một cái vỏ đặc biệt thích hợp cho ông Tô tuôn những cảm xúc vũ trụ độc đáo của mình vào...
Cảm xúc mạnh, thơ dài mà như làm một hơi. Còn thơ nào hơn.
TB (ngày 15-7-2013): Mới đây sực nhớ thơ Việt Nam còn một bài hành hay nữa, là bài Xuân Hành của Huy Cận làm năm 1942. Bài này cũng thuộc loại chứa cảm xúc vũ trụ như Trường Sa Hành. Xin liệt kê tất cả theo thứ tự thời điểm sáng tác như sau:
- Tống Biệt Hành của Thâm Tâm - Xuân Hành của Huy Cận - Hành Phương Nam của Nguyễn Bính - Hành Đón Tuổi 40 của Thanh Nam - Trường Sa Hành của Tô Thùy Yên - Hát Ngao Trên Tuyết của Cao Tần.
(Thu Tứ)
Tô Thùy Yên, “Trường Sa hành”
Trường Sa! Trường Sa! Đảo chuếnh choáng Thăm thẳm sầu vây trắng bốn bề Lính thú mươi người lạ sóng nước Đêm nằm còn tưởng đảo trôi đi
Mùa Đông Bắc, gió miên man thổi Khiến cả lòng ta cũng rách tưa Ta hỏi han, hề, Hiu Quạnh Lớn Mà Hiu Quạnh Lớn vẫn làm ngơ
Đảo hoang, vắng cả hồn ma quỉ Thảo mộc thời nguyên thủy lạ tên Mỗi ngày mỗi đắp xanh rờn lạnh Lên xác thân người mãi đứng yên
Bốn trăm hải lý nhớ không tới Ta khóc cười như tự bạo hành Dập giận, vác khòm lưng nhẫn nhục Đường thân thế lỡ, cố đi nhanh
Sóng thiên cổ khóc, biển tang chế Hữu hạn nào không tủi nhỏ nhoi ? Tiếc ta chẳng được bao nhiêu lệ Nên tưởng trùng dương khóc trắng trời
Mùa gió xoay chiều, gió khốc liệt Bãi Đông lở mất, bãi Tây bồi Đám cây bật gốc chờ tan xác Có hối ra đời chẳng chọn nơi ?
Trong làn nước vịnh xanh lơ mộng Những cụm rong óng ả bập bềnh Như những tầng buồn lay động mãi Dưới hồn ta tịch mịch long lanh
Mặt trời chiều rã rưng rưng biển Vầng khói chim đen thảng thốt quần Kinh động đất trời như cháy đảo... Ta nghe chừng phỏng khắp châu thân
Ta ngồi bên đống lửa man rợ Hong tóc râu, chờ chín miếng mồi Nghe cây dừa ngất gió trùng điệp Suốt kiếp đau dài nỗi tả tơi
Chú em hãy hát, hát thật lớn Những điệu vui, bất kể điệu nào Cho ấm bữa cơm chiều viễn xứ Cho mái đầu ta chớ cúi sâu
Ai hét trong lòng ta mỗi lúc Như người bị bức tử canh khuya Xé toang từng mảng đời tê điếng Mà gửi cùng mây, đỏ thảm thê
Ta nói với từng tinh tú một Hằng đêm tất cả chuyện trong lòng Bãi lân tinh thức âm u sáng Ta thấy đầu ta cũng sáng trưng
Đất liền, ta gọi, nghe ta không ? Đập hoảng Vô Biên, tín hiệu trùng Mở, mở giùm ta khoảng cách đặc Con chim động giấc gào cô đơn
Ngày. Ngày trắng chói chang như giũa Ánh sáng vang lừng điệu múa điên Mái tóc sầu nung từng sợi đỏ Kêu giòn như tiếng nứt hoa niên
Ôi! Lũ cây gầy ven bãi sụp Rễ bung còn gượng cuộc tồn sinh Gắng tươi cho đến ngày trôi ngã Hay đến ngày bờ tái tạo xanh
San hô mọc tủa thêm cành nhánh Những nỗi niềm kia cũng mãn khai Thời gian kết đá mốc u tịch Ta lấy làm bia tưởng niệm Người.
8 - 1974
|
|