Việt Nam Quang Phục Hội thành lập năm 1912. Hoàng Trọng Mậu là Quân vụ Ủy viên. Hội chủ trương dùng vũ lực đánh đuổi giặc Pháp. Than ôi, vũ lực nào! Phải mấy thập kỷ nữa, điều kiện thuận lợi mới đến để dân tộc Việt Nam có thể “kịch liệt bạo động” (chữ Phan Bội Châu) với quân thù mà có hy vọng thắng. Các liệt sĩ Việt Nam Quang Phục Hội hy sinh đau xót quá. “Hồn ơi! Về với giang san”. (Thu Tứ)

Hoàng Trọng Mậu, “Ái quốc”

Nay ta hát một thiên ái quốc
Yêu gì hơn yêu nước nhà ta
Trang nghiêm bốn mặt sơn hà
Ông cha ta để cho ta lọ vàng.

Trải mấy lớp tiền vương dựng mở
Bốn ngàn năm dãi gió dầm mưa
Biết bao công của người xưa
Gang sông, tấc núi, dạ dưa, ruột tằm.

Hào Ðại hải âm thầm trước mặt
Dải Cửu Long quanh quất miền tây
Một tòa san sát xinh thay
Bên kia Vân, Quảng, bên này Côn Lôn.

Vẻ gấm vóc nước non thêm đẹp
Rắp những mong cơ nghiệp dài lâu
Giống khôn há phải đàn trâu
Giang sơn nỡ để người đâu vẫy vùng!

Hai mươi triệu dân cùng của hết
Bốn mươi năm nước mất quyền không
Thương ôi! công nghiệp tổ tông
Nước tanh máu đỏ, non chồng thịt cao.

Non nước ấy biết bao máu mủ
Nỡ nào đem nuôi lũ sài lang
Cờ ba sắc, xứ Ðông Dương
Trông càng thêm nhục, nói càng thêm đau!

Nhục vì nước, mà đau người trước
Nông nỗi này, non nước cũng oan
Hồn ơi! Về với giang san
Muôn người muôn tiếng hát ran câu này

“Hợp muôn sức ra tay Quang Phục
Quyết có phen rửa nhục báo thù...”
Mấy câu ái quốc reo hò
Chữ đồng tâm ấy phải cho một lòng.

005