Cuối Pleistocene đầu Holocene là cách nay khoảng 12.000 năm. Băng tan làm biển dâng khắp mặt đất chứ không riêng ở đâu, nhưng vùng Ðông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề vì đất ÐNÁ nhiều chỗ quá thấp. Biển dâng 15m, chẳng hạn, trong khi đa số các nơi chỉ mất một tí đất thì châu thổ sông Hồng coi như bị xóa sổ, Hà Nội thành đáy biển! (Thu Tứ)



Nguyễn Lân Cường, “Biển tiến, biển lùi”




Cuộc biển tiến Flandrian làm cho mực nước biển ở các đại dương dâng cao trong khoảng thời gian từ 17000 năm đến 7000 năm về trước. Suốt 10000 năm ấy, 100m nước đã dâng lên, nhận chìm nhiều vùng xuống đại dương trong đó có một phần của Việt Nam. Chính trong khoảng thời gian đó cư dân của văn hóa Hòa Bình xuất hiện. (tr. 138)

Cần nói thêm rằng có những ý kiến trái ngược nhau về biển tiến và biển lùi trong khoảng cuối Pleistocene đầu Holocene (tr. 148)


(Nguyễn Lân Cường,
Ðặc điểm nhân chủng (của) cư dân văn hóa Ðông Sơn ở Việt Nam, nxb. Khoa Học Xã Hội, 1996)