Đúng là sáng suốt tới mức tiên tri! Giá mà Johnson đã nghe lời.



“Nhục nhã dễ xẩy ra hơn”

George Ball




Chính quyền Sài Gòn đang thua Việt Cộng. Không ai có thể bảo đảm với ngài rằng ta có thể đánh bại Việt Cộng, hay ngay cả ép họ thương nghị theo điều kiện của phía ta, bất kể ta triển khai bao nhiêu trăm nghìn quân qua bên ấy (…) địa hình rừng rậm (…) dân địa phương không hợp tác, thậm chí căm thù ta (…) Một khi đã tổn thất lớn, sẽ hết sức khó xoay ngược diễn tiến. Lúc ấy ta sẽ không thể ngừng cố đạt tất cả mục tiêu đã tự đề ra mà không phải chịu nhục. Giữa hai khả năng, tôi thấy rằng nhục nhã dễ xảy ra hơn là đạt mục tiêu - ngay cả sau khi ta đã trả những giá kinh khủng (…) Mặc dầu một số nước đã - đáp lại kêu gọi tha thiết của ta - lên tiếng ủng hộ ta vì lòng trung thành hay tình trạng bị phụ thuộc, ta không thể làm ngơ sự kiện cuộc chiến tranh này là vô cùng thất nhân tâm (…) Nếu chúng ta có bao giờ tiến tới một giải pháp chính trị (…) đó sẽ là do ta lặng lẽ tiến mà không cho Sài Gòn biết trước.


(Trích thư gửi Tổng thống Mỹ Johnson ngày 1-7-1965, đăng trên nhật báo
The New York Times ngày 15-6-1971. Ball là một Thứ trưởng trong Bộ Ngoại giao Mỹ.)