Đầu dài hay đầu ngắn tự nó chưa đủ xác định chủng tộc. Ðể biết ai đó giờ chỉ còn trơ... sọ vốn là Vàng hay Trắng hay Ðen, cần phải xét thêm vài đặc điểm nữa.

“Chỉ số sọ chưa đủ”

Nguyễn Lân Cường




Kích thước sọ và chỉ số sọ (1) có phải là yếu tố quyết định để phân biệt chủng tộc hay không?

Các học giả phương Tây trước đây thường xem chỉ số đầu dài hay ngắn là đặc điểm quan trọng để đoán định chủng tộc (...)

Chúng tôi nghĩ rằng kích thước hộp sọ và chỉ số sọ không thể coi là một đặc điểm để phân biệt đại chủng, mà phải lấy nó kết hợp với những đặc điểm metric (2) và non-metric ở phần sọ mặt làm cơ sở quan trọng nhất để đoán định chủng tộc. Vì yếu tố đầu dài hay ngắn không phải chỉ ở giữa các lục địa khác nhau mà còn gặp ở ngay trong từng lục địa hoặc ngay trong từng vùng nhỏ hẹp. Nhiều học giả Liên Xô (cũ) từ lâu đã nhắc tới điều này. Ở châu Âu, giữa các cư dân thuộc đại chủng Europoid, người ta gặp yếu tố đầu ngắn ở Trung Âu, ở ngoại Cáp-ca-dơ, ở bán đảo Ban-căng (...) Trong khi đó người Ét-ki-mô, cũng như những bộ lạc ở miền nam Bờ-ra-xin, trong lưu vực của sông A-ma-dôn lại có đầu dài, mặc dầu họ thuộc đại chủng Mongoloid. Trong đại chủng Australo-Negroid có người Aêta đầu (ngắn) thì đồng thời cũng có người Australien, người Maori đầu dài (...) Ngược lại ở đại chủng Europoid có người Na-uy, người Bồ-đào-nha đầu rất dài thì lại cũng có người Ác-mê-ni đầu ngắn (...)

(Nguyễn Lân Cường, Ðặc điểm nhân chủng (của) cư dân văn hóa Ðông Sơn ở Việt Nam, nxb. Khoa Học Xã Hội, 1996)

















_____________
Ghi chú của người trích: (1) Ðại khái là một tỉ số cho ta biết độ dài ngắn của đầu. (2) Nghĩa là đo được?